Το πρώτο Hyperloop δεν λειτουργεί πλέον στις ΗΠΑ. Η πρώτη μεγάλη ευρωπαϊκή δοκιμαστική πίστα τίθεται σε λειτουργία στις Κάτω Χώρες. Έχει μέλλον το υπερταχύ σύστημα μεταφορών ή θα παραμείνει ουτοπία;
Οι χοντροί λευκοί χαλύβδινοι σωλήνες βρίσκονται δίπλα στις ράγες σαν υπερμεγέθη καλαμάκια. Δεν φαίνονται και πολλά ακόμη στο πεδίο στο Veendam κοντά στο Groningen στα βόρεια της Ολλανδίας. Και όμως, εδώ θα μπορούσε να γραφτεί ιστορία.
Κι αυτό γιατί αυτοί οι σωλήνες είναι η πρώτη ευρωπαϊκή πίστα δοκιμών για το Hyperloop – ένα σύστημα μεταφορών που μοιάζει σχεδόν ουτοπικό και θα μεταφέρει τους ανθρώπους από το Α στο Β με κάψουλες σε ιλιγγιώδη ταχύτητα. Η πίστα έχει μήκος 420 μέτρα και οι πρώτες κάψουλες αναμένεται να κινηθούν μέσα από τους σωλήνες στο τέλος του μήνα. Αρχικά μόνο με 80 έως 100 χιλιόμετρα την ώρα και χωρίς επιβάτες προς το παρόν.
“Αυτή είναι μια αποφασιστική στιγμή”, λέει ο Sascha Lamme, διευθυντής του Ευρωπαϊκού Κέντρου Hyperloop, στην Deutsche Presse-Agentur. Εδώ δοκιμάζονται οι τεχνολογίες, οι διακόπτες και τα συστήματα ασφαλείας. Το κέντρο είναι η καρδιά ενός ευρωπαϊκού αναπτυξιακού προγράμματος, το οποίο χρηματοδοτείται από 25 εμπορικούς και δημόσιους εταίρους, ενώ η ΕΕ έχει επίσης παράσχει χρηματοδότηση.
Hyperloop: μια παλιά ιδέα με νέο όνομα
Η ιδέα είναι πάνω από 100 ετών, αλλά το σύστημα μεταφοράς είναι στην πραγματικότητα περισσότερο γνωστό από ταινίες επιστημονικής φαντασίας. Ένα είδος συστήματος σωλήνων πεπιεσμένου αέρα, αλλά για ανθρώπους. Ο αέρας αφαιρείται από τους σωλήνες και οι κάψουλες, γνωστές και ως pods, τρέχουν από το Α στο Β σε κενό, με μαγνητική κίνηση και ταχύτητα άνω των 1.000 χιλιομέτρων την ώρα.
Ένα σύστημα που υπόσχεται όλα όσα ονειρεύονται οι πολιτικοί και οι πολεοδόμοι: φθηνό, εξοικονομώντας ενέργεια, καθαρό, αθόρυβο και άνετο. Διότι τα pods υποτίθεται ότι θα είναι εξοπλισμένα με άνετες πολυθρόνες, απαλή μουσική και Wi-Fi.
Μια τέλεια εναλλακτική λύση για τα τρένα και τα αεροπλάνα – το ίδιο σκέφτηκε και ο Elon Musk και προκήρυξε διαγωνισμό Hyperloop για φοιτητές το 2012. Οι νικητές ήταν φοιτητές από το TU Delft. Ο ίδιος ο Musk δεν επένδυσε στην τεχνολογία, αλλά οι νεαροί Ολλανδοί επέμειναν. Ίδρυσαν τη νεοφυή επιχείρηση Hardt Hyperloop και κατασκεύασαν την πίστα δοκιμών με τους συνεργάτες τους.
Αλλά ο γενναίος νέος κόσμος των υψηλών ταχυτήτων δεν είναι τελικά τόσο απλός. Μόλις τον Δεκέμβριο το πιο γνωστό μέχρι σήμερα έργο, το Hyperloop One στις ΗΠΑ, σταμάτησε μετά από δέκα χρόνια. Πολύ ακριβό, πολύ περίπλοκο, πολύ μεγάλο.
Αλλά οι νεαροί Ολλανδοί δεν αφήνουν αυτό να τους αποθαρρύνει. “Οι Αμερικανοί ήθελαν να βγάλουν πάρα πολλά χρήματα πάρα πολύ γρήγορα”, λέει ο Lamme. Και δεν θα συνεργάζονταν με άλλους. “Εμείς, από την άλλη πλευρά, μπορούμε να πάρουμε το χρόνο μας και επίσης να έχουμε αρκετούς εταίρους”.
Ωστόσο, υπάρχει ήδη ένα δίκτυο μεταφορών με τρένα υψηλής ταχύτητας στην Ευρώπη. Ποιος θέλει να επενδύσει σε ένα εντελώς νέο δίκτυο; Ο Lamme γνωρίζει επίσης αυτό το πρόβλημα: “Τα τρένα υψηλής ταχύτητας δεν είναι ανταγωνιστικά”, λέει. “Εξακολουθούν να είναι πιο αργά και πιο ακριβά από το αεροπλάνο”.
Από το Βερολίνο στη Ρώμη σε μια ώρα
Στην πραγματικότητα, το ταξίδι μέσω του “σωλήνα” θα μπορούσε να είναι πολύ πιο γρήγορο – θεωρητικά. Από το Βερολίνο στη Ρώμη σε μια ώρα, κανένα πρόβλημα. Και μια δεξιά στροφή προς το Παρίσι είναι επίσης δυνατή. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι Ολλανδοί έχουν εξοπλίσει την πίστα δοκιμών με κόμβους. “Αυτό είναι ένα κεντρικό σημείο”, λέει ο Lamme. “Επειδή ολόκληρο το σύστημα εξαρτάται από τη δυνατότητα δημιουργίας ενός πυκνού δικτύου”. Μόνο τότε αξίζει τον κόπο.
Και πρέπει να κατασκευαστεί. Και οι σωλήνες δεν είναι ακριβώς ένα αξιοθέατο στο τοπίο. ” Μπορείς να τους βάψεις πράσινους αν χρειαστεί”, υποστηρίζει ο διευθύνων σύμβουλος. Επιπλέον, οι σωλήνες θα μπορούσαν να κατασκευαστούν ακριβώς δίπλα στον αυτοκινητόδρομο ή ακόμη και υπόγεια.
Αυτά για τις θετικές πτυχές. Τα προβλήματα: ο χάλυβας συστέλλεται όταν κρυώνει και διαστέλλεται όταν ζεσταίνεται. Οι συνδέσεις και οι σταθμοί είναι προβληματικοί. Στη συνέχεια, τίθεται το ερώτημα πώς θα διατηρηθούν οι σωλήνες αεροστεγείς – διαφορετικά δεν θα υπάρχει κενό. Και τέλος, η ασφάλεια. Πόσο γρήγορα μπορούν οι ομάδες διάσωσης να βρεθούν στον σωλήνα σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης;
Οι μηχανικοί είναι βέβαιοι ότι μπορούν να λύσουν αυτά τα προβλήματα. Υπάρχει όμως ένα πράγμα που δεν έχουν στα χέρια τους: όταν πρόκειται για συστήματα μεταφορών, όλοι στην Ευρώπη αρέσκονται να τα φτιάχνουν με τις δικές τους προδιαγραφές. Και έτσι οι σιδηροτροχιές και οι συρμοί στην Ευρώπη δεν πρόκειται να είναι συμβατές ακόμη και το 2024.
“Πρέπει λοιπόν να υπάρξει ένα ευρωπαϊκό πρότυπο για το Hyperloop”, λέει ο Lamme. Τα πρώτα βήματα έχουν γίνει. Το Hyperloop έχει συμπεριληφθεί στη στρατηγική της ΕΕ για τις βιώσιμες μεταφορές. Οι δημιουργοί του εκτιμούν ότι το πρώτο πραγματικό ταξίδι για ανθρώπους θα είναι διαθέσιμο το 2030.
